Tè-di-paure(-à-fueio-d'isop)
Lythrum hyssopifolia
Lythraceae Malvidae
Noms en français : Salicaire à feuilles d'hysope, Lythrum à feuilles d'hysope.
Descripcioun :Planto chanjadisso dins soun port, siegue rebalant au sòu, siegue drecho. Trachis dins lis ermas, li culturo e li prado umido. Suporto l'aigo-sau. Se destrìo di meno procho (Lythrum thesoides e Lythrum thymifolia) qu'a de petalo, pèr 6 (-1/+1) e mai longo (1,5 à 3 mm), a d'apendice dóu calice que soun dous cop mai long que li sepalo (fotò).
Usanço :Se dis que sougno li plago, sarro li car e èi vertuouso contro lou mau-de-terro (escourbut).
Port : Erbo
Taio : 5 à 50 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Lythrum
Famiho : Lythraceae
Famiho classico : Malvidae
Ordre : Myrtales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 6 à 8 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 800 m
Aparado : Noun
Abriéu à nouvèmbre
Liò : Champ
- Pelouso umido
- Ermas
- Meissoun
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Cousmoupoulito
Ref. sc. : Lythrum hyssopifolia L., 1753
Lavanèso
Galega officinalis
Fabaceae Leguminosae
Autre noum : Avanèso.
Noms en français : Galéga officinal, Rue-de-chèvre.
Descripcioun :La lavanèso nous vèn d'Éuropo dóu levant e d'Asìo mounte trachis naturalamen. Eici s'atrovo, raramen, en ribo d'aigo e dins li prado umido. Sèmblo uno vèsso, mai li fuioun soun en noumbre impar e sènso vediho. Li flour soun d'un blu clar e la planto a quàsi ges de péu.
Usanço :Es uno planto empouisounanto pèr lou bestiàri quouro es en flour e un cop seco : 100 g de lavanèso seco douno la mort pèr la fedo que pòu pu alena. Fai pissa, abeissa la glicemìo e èi peréu galatougèno. Li flour seco se prènon en tisano, pamens mèfi que n'en fau pas trop metre.
Port : Grando erbo
Taio : 40 à 100 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Galega
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 à 16 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Remarco :
Mai à avoust
Liò : Ribiero
- Prado umido
- Ribo d'aigo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Éuropo-Sud-Èst
Ref. sc. : Galega officinalis L., 1753